Temel duygulardan birisi olan kaygı, insanın günlük yaşamının bir
parçasıdır. Kaygı durumu literatürde durumluluk ve süreklilik olmak üzere
iki biçimde ele alınır. Sürekli kaygı bireyin kişilik özelliğinden kaynaklanır.
Durumluluk kaygı bireyin herhangi özgül bir durum karşısında hissettiği
olumsuz sonuç beklentisidir. Özellikle öğrencilerin sınavlara ilişkin
hissettiği olumsuz sonuç beklentisi önemli bir durumluluk kaygı örneğidir.
Sınav kaygısı, sınavlarda, testlerde ya da diğer formal değerlendirme
becerilerinde zayıf performansa yol açan korku olarak tanımlanır (Beidel,
Turner ve Trager, 1994; Dusek, 1980; Safren, 2000). Sınav kaygısının
durumsal ve spesifik özellikleri olarak kavramlaştırılan iki psikolojik
bileşeni vardır: kuruntu ve duyuşsallık. Kuruntu sınav kaygısının bilişsel
yönünü oluştururken, duyuşsallık kişinin bedensel uyarılmışlık ve
geriliminin farkında olmasını yansıtmaktadır (Sarason ve Sarason, 1990;
Enright ve diğ., 2000). Eğer bir değerlendirmenin her hangi bir adımında
kendimizi hazır hissetmiyorsak, yeteneğimizde emin değilsek ya da en iyi
olmamız için performansımızın olmadığını hissedersek, gergin, endişeli,
üzüntülü ya da depresyon duyguları yaşıyorsak sınav kaygımız var demektir.
Bir testte zayıf performans beklentisi olan kaygılı bir kişi, bilişsel yetenekleri
hakkında şüphelidir, (testleri yapamaya bilirim, kötü yapacağım),
diğerleriyle tercih edilmeyebilen karşılaştırmalar yapar (arkadaşlarımın
tümü bu sınavda benden daha iyi yapabilirler) ve zayıf test performansının
sonuçları hakkında olumsuz inançlar (eğer arkadaşlarımdan bu testi daha
kötü yaparsam, aptal olduğumu düşüneceğim). Bu düşünceler yalnızca bir
sınav öncesi değil aynı zamanda süreç boyunca devam eder (Mc. Donald ,
2001).
Mandler ve Sarason (1952) herhangi bir test durumunun, öğrenilmiş
kaygı dürtüsünü ortaya çıkardığını ileri sürerler. Bu durum, aşağıdaki
tepkilerin ortaya çıkmasını sağlar:
a) yetersizlik duyguları,
b) çaresizlik ,
c) ceza beklentisi,
d) benlik saygısının azalması,
e) durumu terk etme girişimleri,
f) artan somatik belirtiler (Geen, 1985).
Bu gibi sonuçların bireylerin sınav performansını ve eğitimsel
beklentilerini olumsuz düzeyde etkilemesi beklenir.
Yapılan bir çok çalışmada, sınav kaygısının bireyin sınav
performansını düşürdüğü görülmüştür (Hunsley, 1985; Hill ve Wigfield,
1984; Akt. Dawson ve White, 2001; Carrier ve ark., 1984; Mwamwenda,
1994; Bedell ve Marlowe, 1995; Ball, 1995; Akt. Mc Donald, 2001). Yine,
algılanan test güçlüğünün test kaygısını artırdığı ve performansı düşürdüğü
(Eunsook, 1998), test güçlüğünün ortalama düzeyde kaygısı olan kişilerin
performansını düşürdüğü (Peters ve Harris, 1970; Akt. Carrier ve ark. 1984),
dikkat ve akademik beceri eksikliği olan öğrencilerin sınav kaygılarının
yükseldiği ve performanslarını düştüğü (Hunsley, 1985) saptanmıştır.
Ayrıca yapılan bir çok çalışmada, değerlendirilme ile sınav kaygısı
arasında ilişki bulunmuştur (Machr ve Midgley, 1991; Pintrich ve
Schraunben, 1992; Cronbach ve Snow, 1977; Pintrich ve Schunk, 1996; Akt.
Dawson ve White, 2001; Rocklin ve Thomson, 1985; Hunsley, 1985;
Chapin, 1989; Kyositi, 1982; Sarason, 1983; Chang, 1983; Glasssin, 1984).
Sınav kaygısı bir bireyin performans becerisini ve kişisel gelişiminde önemli
bir rol oynayan cezalandırıcı bir deneyim olabilir (Enright ve ark. 2000).
Tüm bu araştırmalar dışında, bir çok çalışmada, sınav kaygısının
kızlarda daha yüksek, erkeklerde daha düşük olduğu saptanmıştır. (Gierl ve
Rogers, 1996; Everson, Milsap, 1991; Zetle ve diğ. 2000).
Mevcut araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin sınav kaygısı
ile cinsiyet rolü kimliği, cinsiyet, başarı düzeyini algılama, bölüm ve sınıf
değişkenlerin ilişkisini saptamaktır.
Ptsi Eyl. 01, 2008 1:17 pm